W ramach dostosowania polskich przepisów Prawa Budowlanego do obowiązujących w Unii Europejskiej, w ostatnim czasie nastąpiły bardzo istotne zmiany. Dotyczą one samych przepisów, jak również wynikających z nich wymagań wykonawczych i przepisów BHP, które mówią, że obiekty budowlane należy budować zapewniając warunki bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przepisy Prawa budowlanego adresowane są do uczestników procesu budowy oraz właścicieli obiektów budowlanych, zaś nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem tych przepisów sprawują organa administracji architektoniczno-budowlanej i nadzór budowlany.
Zgodnie z Ustawą dotyczącą Prawa Budowlanego w budowie uczestniczą:
- inwestor,
- projektant,
- kierownik budowy i kierownicy robót,
- inspektor nadzoru inwestorskiego.
Każdy z wymienionych podmiotów ma określone prawa i obowiązki, których znajomość jest niezbędna do prawidłowej realizacji budowy domu.
Inwestor
Do obowiązków inwestora należy:
- zawiadomienie właściwego organu oraz projektanta o zamierzonym rozpoczęciu robót budowlanych, dołączając na piśmie oświadczenie kierownika budowy, w którym ten stwierdza sporządzenie planu „bioz”. (Przepisy BHP nakładają na inwestora obowiązek zawiadomienia właściwego inspektora pracy, w terminie 7 dni przed rozpoczęciem budowy i rozbiórki, dla której wymagane jest opracowanie planu „bioz”),
- zorganizowanie procesu budowy (przekazanie kierownikowi terenu budowy wraz z całym zapleczem; pakamery, magazyny),
- zapewnienie opracowania projektów oraz wykonania i odbiorów robót budowlanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych,
- zapłata umówionego wynagrodzenia.
Właściwy organ, w decyzji o pozwoleniu na budowę, może nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko.
Inwestor jest zobowiązany również bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o zmianie:
- kierownika budowy lub robót,
- inspektora nadzoru inwestorskiego,
- projektanta sprawującego nadzór autorski.
Projektant
Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
- opracowanie projektu architektoniczno-budowlanego obiektu w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wymaganiami ustawy, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej, a w razie potrzeby, zapewnienie udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności (obowiązek ten nie dotyczy: projektów obiektów o prostej konstrukcji, nie stwarzających zagrożenia dla użytkowników i otoczenia, takich jak: budynki mieszkalne jednorodzinne i małe domy mieszkalne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie, składowe, handlowe i usługowe),
- uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów,
- wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań, a także uzgadnianie dokumentów technicznych,
- sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie: stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem, uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.
Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
- wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji,
- żądania, wpisem do dziennika budowy, wstrzymania robót budowlanych w razie: stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia, wykonywania ich niezgodnie z projektem.
Kierownik budowy
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
- protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego,
- prowadzenie dokumentacji budowy,
- zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu,
- zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem,
- realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy,
- zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru,
- przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego,
- zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi odpowiedniego oświadczenia.
Kierownik budowy ma prawo:
- występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy,
- ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.