Lukarna czy okno połaciowe

Istotnym elementem wpływającym na komfort mieszkania na poddaszu jest rodzaj i sposób rozmieszczenia okien. Współtworzą one architekturę budynku i nastrój we wnętrzu. Najczęściej stosowane rozwiązanie to lukarny i okna połaciowe.

Dokonując wyboru okien doświetlających poddasze powinniśmy mieć na uwadze przede wszystkim orientację budynku w stosunku do stron świata, konstrukcję dachu i kąt jego nachylenia, a także wielkość poszczególnych pomieszczeń i ich funkcję – przykładowo miejsce przeznaczone do pracy wymaga dobrego oświetlenia, natomiast okno w sypialni służy bardziej jej wietrzeniu, może być zatem mniejsze. Niezmiernie ważna jest również architektura budynku – okna mają istotny wpływ na wygląd dachu, a zatem całego domu. Prawidłowe rozplanowanie okien i ich rodzaj, a tym samym wygodne użytkowanie poddasza może zapewnić współpraca z architektem, znającym nasze potrzeby i oczekiwania.

Lukarny

Mimo dodatkowego wkładu pracy oraz zastosowania większej ilości materiałów związanych z wybudowaniem lukarn, są one rozwiązaniem bardzo efektownym. Mogą tworzyć w dachu ciekawe załamania i nisze. Zaprojektowane z rozmysłem i starannie wykończone są ciekawym detalem architektonicznym.
Ich wygląd można dostosować zarówno do budynków o tradycyjnej architekturze, jak i tych zaprojektowanych w duchu bardziej awangardowym. Kształt lukarn oraz ich rozmieszczenie warunkuje symetria dachu oraz kąt jego nachylenia – zbyt mały kąt nachylenia dachu w zasadzie uniemożliwia ich zastosowanie. Lukarny dobrze sprawdzają się w dachach stromych, o kącie nachylenia powyżej 45º, o wysokich (powyżej 1 m) ściankach kolankowych.
Lepszym rozwiązaniem jest budowa jednej, większej lukarny, obejmującej szerszą połać dachu niż np. dwóch czy trzech węższych, usytuowanych stosunkowo blisko siebie. Każda kolejna lukarna komplikuje konstrukcję dachu, powoduje jego dodatkowe załamania, utrudniające odpływ wody z górnych partii dachu oraz zwiększające ryzyko zalegania śniegu. Poza tym przykładowo dwie węższe, sąsiadujące ze sobą lukarny są mniej funkcjonalne we wnętrzu. Trudniej je bowiem w sposób racjonalny zagospodarować, chyba że między nimi znajduje się ściana dzieląca dwa pokoje.

Konstrukcja

Lukarnę można potraktować jako rodzaj nadbudówki. Jej konstrukcja – najczęściej o szkielecie drewnianym, wsparta jest na więźbie dachowej.
Typowa lukarna zbudowana jest z pionowej ścianki frontowej z tradycyjnym, pionowo osadzonym oknem i dwóch trójkątnych ścianek bocznych (osłonowych). Lukarnę można połączyć także z balkonem.
Lukarna wiąże się z połacią dachową odrębnym daszkiem, który może być jednospadowy płaski lub owalny, dwu bądź trójspadowy.
Stosuje się także lukarny murowane – muruje się je podobnie jak inne ściany domu, a także lukarny wzmocnione konstrukcją żelbetową. Te ostatnie buduje się zazwyczaj w przypadku, gdy ich ścianka frontowa stanowi przedłużenie ściany zewnętrznej budynku. Pionowe elementy nośne lukarny zakotwione są wówczas w wieńcu ściany zewnętrznej. W tym przypadku ciężar lukarny przenosi nie więźba połaci dachu, lecz strop.
Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że każda lukarna to dodatkowa konstrukcja do ocieplenia i odpowiedniego zabezpieczenia przed wilgocią. Niezbędne jest więc staranne jej wykończenie oraz solidna obróbka blacharska, a także orynnowanie. Budowa lukarn wiąże się zatem ze zwiększeniem nakładów materiałów oraz pracy, tym samym wzrastają koszty inwestycji i wydłuża się jej czas.

Wykończenie

Z zewnątrz ścianki lukarn wykańcza się najczęściej oblicówką z impregnowanego drewna, czasem też panelami z PCW lub blachą powlekaną. Na boczne ścianki lukarn stosuje się również materiał, którym pokryty jest dach. Może to być np. dachówka karpiówka lub materiał bitumiczny. Czasem też wykańcza się je płytkami włóknocementowe, które oferują niektórzy producenci cementowych pokryć dachowych. Ich powierzchnia może być gładka lub strukturalna, przypominająca łupek naturalny. Tego rodzaju płytki dachówkowe dostępne są w wielu kolorach. Lukarny murowane tynkuje się, jak resztę budynku.
Wewnętrzne wykończenie lukarn wykonuje się przeważnie z płyt gipsowo-kartonowych.
Daszek lukarn kryje się tym samym materiałem co dach domu.