Program usuwania azbestu

W maju 2002 r. Rada Ministrów przyjęła "Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski".

Program powstał w wyniku:

• realizacji przyjętej przez Sejm RP Rezolucji z dnia 19 czerwca 1997 r. - w sprawie programu wycofywania azbestu z gospodarki (M.P. Nr 38. póz. 373). w której Radę Ministrów zobowiązano do opracowania programu zmierzającego do wycofywania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski.
• realizacji ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr 3, póz. 20) oraz odpowiednich przepisów wykonawczych do tej ustawy,
• potrzeby oczyszczania kraju z azbestu oraz wyrobów zawierających ten surowiec.

Ministerstwo Gospodarki od 1997 r. wykonało szereg prac i ekspertyz, stanowiących niezbędny materiał bazowy do programu wycofywania azbestu z gospodarki, szczególnie z budownictwa. Ponadto opracowano m.in.:

• w 2001 r. "Zbiór przepisów i procedur dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest" dla lokalnych władz samorządowych oraz przedsiębiorstw zajmujących się naprawą lub usuwaniem tych wyrobów.
• w 2003 r, „Informator o przepisach i procedurach dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest" (uwzględniający program oraz przepisy zawarte w nowych ustawach i wielu aktach wykonawczych do tych ustaw, które weszły w życie po 2001 r.).

Do koordynowania prac dotyczących opracowania „Programu....", utworzono w b. Ministerstwie Gospodarki, zespół roboczy reprezentujący zainteresowane resorty i urzędy centralne:

• M.F, M.S.W i A, M.P i P.S. M.Ś. M.Z, M.R.R i B. M.R i R.W, U.K.I.E,
• Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Państwową Inspekcję Pracy, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• na rzecz programu pracowali również uznani zarówno w kraju, jak i 23 granicą eksperci w zakresie przemysłu i rozwiązywania problemów związanych z azbestem

Azbest znany jest od kilku tysięcy lat. Szerokie jego zastosowanie nastąpiło w okresie ostatnich
100 lat. Azbest stosowany był w produkcji około 3000 wyrobów przemysłowych, głównie do produkcji wyrobów budowlanych, szczególnie płyt dachowych i elewacyjnych a także rur. Wyroby zawierające azbest posiadają wiele zalet.

Niewątpliwe zalety to:

• odporność na wysokie i niskie temperatury,
• działanie mrozu, działanie kwasów, substancji żrących,
• elastyczność, dobre własności mechaniczne,
• małe przewodnictwo cieplne.

Klasyfikacja wyrobów zawierających azbest
Są dwie klasy w zależności od zawartości azbestu, stosowanego spoiwa oraz gęstości objętościowej:

• klasa I („miękkie") obejmuje wyroby o gęstości objętościowej mniejszej od 1000 kg/m³, zawierające powyżej 20 % azbestu. Najczęściej stosowane w tej grupie były wyroby tekstylne, używane przez pracowników w celach ochronnych, koce gaśnicze, szczeliwa plecione, lektury, płytki podłogowe PCV, masy azbestowe natryskowe stosowane były jako izolacja ognio ochronna konstrukcji stalowych i przegród budowlanych.
• klasa II ( „twarde") obejmuje wyroby o gęstości objętościowej powyżej 1000 kg/m³, zawierające poniżej 20% . W wyrobach tych włókna azbestowe są mocno związane. Niebezpieczeństwo dla zdrowia i środowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów (cięcie, wiercenie otworów, rozbijanie, zrzucania ). W grupie tej najbardziej rozpowszechnione są płyty azbestowo- cementowe faliste oraz płyty „karo" stosowane jako pokrycia dachowe i elewacje zewnętrzne. Płyty płaskie wykorzystywane były jako elewacje zewnętrzne, ściany osłonowe, ściany działowe, osłony ścian przewodów windowych, szybów wentylacyjnych i instalacyjnych w budownictwie wielokondygnacyjnym. W mniejszych ilościach stosowano rury, w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych, a także jako przewody kominowe i zsypy.

Program obejmuje m.in.:

• usuwanie azbestu z gospodarki, szczególnie z budownictwa,
• propozycje rozwiązań składowania odpadów azbestowych (składowiska),
• postulowane zasady wsparcia finansowego zarówno ze środków budżetowych, ochrony środowiska, Unii Europejskiej jak i władz terenowych,
• wytyczne do opracowania wojewódzkich i powiatowych programów usuwania wyrobów azbestowych,
• założenia dotyczące organizacji, systemu kontroli i monitoringu programu.

Program przewiduje nowelizację ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, szczególnie w zakresie:

• udzielania licencji lub innych wymagań kwalifikacyjnych dla firm, wykonujących prace polegające na naprawie, konserwacji lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest -w zakresie udowodnienia odpowiedniego przeszkolenia pracowników, posiadania wymaganego wyposażenia technicznego oraz stosowania technologii prac, właściwej dla ochrony pracowników i środowiska przed szkodliwością azbestu,
• stopniowej likwidacji importu wyrobów zawierających azbest, a także przestrzegania przy stosowaniu takich wyrobów stosownych procedur postępowania,
• wprowadzenia - dla właścicieli obiektów zawierających azbest - odpowiedzialności administracyjnej, za nieprzestrzeganie przepisów prawa.